จากสถานการณ์การระบาดของไวรัสโควิด-19 (Coronavirus Disease: COVID-19) ส่งผลให้ทางการจีนประกาศปิดด่านขนส่งสินค้าสำคัญต่อเนื่องจากการหยุดตามปกติในเทศกาลตรุษจีนจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ รวมทั้งเส้นทางการค้าผ่านแดนจากเวียดนามไปจีนก็หยุดดำเนินการชั่วคราวเพื่อเฝ้าระวังการระบาดของโรค ทำให้ผู้นำเข้าผลไม้ต้องยกเลิกหรือชะลอคำสั่งซื้อผลไม้ เนื่องจากที่ผ่านมาไทยส่งออกผลไม้สดซึ่งมีระยะเวลาการขนส่งและจัดเก็บจำกัดเป็นหลัก จะเห็นได้จากมูลค่าการส่งออกผลไม้ทั้งหมดของไทย เดือนมกราคม 2563 ที่ปรับตัวลดลงกว่า 46.1% (YoY) โดยพิจารณาอัตราการเติบโตของมูลค่าการส่งออก ในรูปของเงินบาท ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดว่าผลกระทบดังกล่าวอาจฉุดรั้งการส่งออกผลไม้ไปจีนทั้งปี 2563 ให้อยู่ที่ระดับ 45,500-48,100 ล้านบาท หดตัวในช่วง -30 ถึง -25% (YoY) ภายใต้สมมติฐานที่การระบาดของโรคอยู่ในเกณฑ์ที่สามารถควบคุมได้ภายใน 3-4 เดือน นับตั้งแต่ช่วงเวลาที่เริ่มมีการระบาดของไวรัส ส่งผลให้ภาพรวมการส่งออกผลไม้ของไทยทั้งปี 2563 น่าจะหดตัวในช่วง -24 ถึง -21% (YoY) อยู่ที่ 86,300-88,900 ล้านบาท ทั้งนี้ ไทยจำเป็นต้องพิจารณาแผนการตลาดรองรับผลผลิตที่จะทยอยออกสู่ตลาด ไม่ว่าจะเป็นแผนการแปรรูปผลไม้หรือจัดหาตลาดอื่นเพิ่มเติมเพื่อลดผลกระทบจากปัจจัยเสี่ยงดังกล่าวในระยะสั้น
นอกเหนือจากปัจจัยเสี่ยงชั่วคราวที่จีนกำลังเผชิญอยู่จากสถานการณ์การระบาดของไวรัสโควิด-19 ซึ่งส่งผลกระทบต่อการส่งออกผลไม้ของไทยแล้ว ที่ผ่านมาจีนได้มีการบังคับใช้มาตรการทางการค้าที่ไม่ใช่ภาษี (Non-tariff Measures: NTMs) ซึ่งสอดคล้องกับแนวโน้มการบังคับใช้มาตรการ NTMS ทั่วโลกที่ผู้นำเข้าในกลุ่มประเทศพัฒนาแล้วและตลาดขนาดใหญ่มีแนวโน้มอัตราเร่งของมาตรการ NTMs มากกว่าประเทศกำลังพัฒนาและตลาดเกิดใหม่ ซึ่งปัจจัยดังกล่าวเป็นความท้าทายที่สำคัญต่อการส่งออกผลไม้ของไทย
เมื่อพิจารณาปัจจัยขับเคลื่อนการส่งออกโดยเปรียบเทียบอัตราการเติบโตของปริมาณการส่งออกและอัตราการเติบโตของมูลค่าส่งออกต่อหน่วยเฉลี่ย ในช่วงปี 2559-2562 ของตลาดส่งออกผลไม้ที่สำคัญของไทยควบคู่กับจำนวนสะสมของมาตรการ NTMs ที่บังคับใช้ในแต่ละประเทศ สามารถสรุปได้ว่า ไทยจำเป็นต้องปรับตัวเพื่อรักษาความสามารถการแข่งขันใน 4 มิติ คือ 1) การวางแผนการตลาดเชิงรุก 2) การกระจายความเสี่ยงการส่งออกจากการพึ่งพิงตลาดขนาดใหญ่ 3) การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผลไม้ที่สร้างมูลค่าเพิ่ม และ
4) การขยายโอกาสการส่งออกไปยังตลาดเกิดใหม่ที่มีศักยภาพ
หมายเหตุ
รายงานวิจัยฉบับนี้จัดทำเพื่อเผยแพร่ทั่วไป โดยจัดทำขึ้นจากแหล่งข้อมูลต่างๆ ที่น่าเชื่อถือ แต่บริษัทฯ มิอาจรับรองความถูกต้อง ความน่าเชื่อถือ หรือความสมบูรณ์เพื่อใช้ในทางการค้าหรือประโยชน์อื่นใด บริษัทฯ อาจมีการเปลี่ยนแปลงข้อมูลได้ตลอดโดยไม่ต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า ทั้งนี้ผู้ใช้ข้อมูลต้องใช้ความระมัดระวังในการใช้ข้อมูลต่างๆ ด้วยวิจารณญาณตนเองและรับผิดชอบในความเสี่ยงเองทั้งสิ้น บริษัทฯ จะไม่รับผิดต่อผู้ใช้หรือบุคคลใดในความเสียหายใดจากการใช้ข้อมูลดังกล่าว ข้อมูลในรายงานฉบับนี้จึงไม่ถือว่าเป็นการให้ความเห็น หรือคำแนะนำในการตัดสินใจทางธุรกิจ แต่อย่างใดทั้งสิ้น