การล่องเรือท่องเที่ยวเป็นรายการนำเที่ยวที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งคนไทยและต่างชาติ โดยเฉพาะในช่วงที่มีกิจกรรมสำคัญและช่วงเทศกาลลอยกระทงที่บรรยากาศเอื้ออำนวย ทั้งนี้ด้วยจุดขายที่โดดเด่นในด้านวัฒนธรรม โบราณสถานทางประวัติศาสตร์ วิถีชุมชนริมแม่น้ำ และอาหารไทย
สำหรับในปี 2549 ธุรกิจเรือท่องเที่ยวในลำน้ำเจ้าพระยามีแนวโน้มเติบโตอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้ด้วยแรงเกื้อหนุนจากการปรับปรุงภูมิทัศน์และประดับไฟส่องสว่างตามโบราณสถานและสถานที่สำคัญๆริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาในยามค่ำคืน ตั้งแต่ช่วงงานฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวต่อเนื่องไปถึงเดือนพฤษภาคม 2550 ประกอบกับมีการจัดกระบวนเรือพระราชพิธีอย่างยิ่งใหญ่และงดงามในช่วงงานฉลองฯ รวมทั้งการประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวทางน้ำของไทยไปทั่วโลกผ่านการแพร่ภาพการจัดกระบวนเรือพระราชพิธี เหล่านี้ล้วนช่วยเพิ่มศักยภาพการท่องเที่ยวทางน้ำของไทย ทำให้สามารถขยายตลาดท่องเที่ยวในระดับบนได้กว้างขวางยิ่งขึ้น
ธุรกิจเรือท่องเที่ยวในลำน้ำเจ้าพระยาขยายตัวอย่างเด่นชัดตั้งแต่ปี 2542 เป็นต้นมา โดยภาครัฐให้การส่งเสริมการท่องเที่ยวทางน้ำอย่างจริงจังในปีอะเมซิ่งไทยแลนด์ และการจัดกิจกรรมการแสดงทางน้ำในการประชุมเอเปคเมื่อปี 2546 ที่มีการแพร่ภาพไปทั่วโลก และการที่การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.)ส่งเสริมให้งานประเพณีลอยกระทงเป็นจุดขายสำคัญของการท่องเที่ยวไทยในระดับนานาชาติ ส่งผลให้มีผู้ประกอบการในธุรกิจเรือท่องเที่ยวเพิ่มขึ้นตามลำดับ โดยแต่ละรายต่างขยายการลงทุนเพิ่มเรือให้บริการเพื่อสามารถรองรับลูกค้าที่เพิ่มขึ้นจำนวนมากได้อย่างพอเพียงโดยเฉพาะในช่วงเทศกาลสำคัญๆ
ผู้ประกอบการธุรกิจเรือท่องเที่ยวในแม่น้ำเจ้าพระยาสามารถจำแนกออกเป็นกลุ่มใหญ่ๆได้ดังนี้
- กลุ่มโรงแรมชั้นนำที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา อาทิ เรือมโนราห์ของโรงแรมแมริออท รีสอร์ท แอนด์ สปา เรือฮอริซัน ครุยส์ของโรงแรมแชงกรี-ลา เรือมณเฑียรทิพย์ของโรงแรมมณเฑียร ริเวอร์ไซด์ เรือริเวอร์ ไซด์ของโรงแรมริเวอร์ไซด์ กรุงเทพฯ เรือเดอะรอยัลริเวอร์ ครุยส์ของโรงแรมรอยัล ริเวอร์ เป็นต้น ซึ่งให้บริการล่องเรือท่องเที่ยวตามลำน้ำเจ้าพระยาพร้อมอาหารเป็นหลัก
- กลุ่มธุรกิจเรือท่องเที่ยว ซึ่งมีตั้งแต่ผู้ประกอบการรายย่อยที่ให้บริการในรูปทัวร์คลองด้วยเรือหางยาว ผู้ประกอบธุรกิจเรือโดยสารให้บริการท่องเที่ยวทางน้ำในเส้นทางต่างๆ อาทิ ทัวร์เกาะเกร็ด และผู้ประกอบธุรกิจเรือท่องเที่ยวรายใหญ่ในลักษณะเรือสำราญ
- กลุ่มร้านอาหารริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งขยายบริการล่องเรือพร้อมอาหารตามลำน้ำเจ้าพระยา
จากหลายปัจจัยที่เกื้อหนุนต่อการท่องเที่ยวทางน้ำโดยเฉพาะแม่น้ำสายสำคัญ คือ แม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งมีศักยภาพที่จะพัฒนาเป็นสินค้าทางการท่องเที่ยวที่โดดเด่นของกรุงเทพฯเพื่อขยายตลาดท่องเที่ยวในระดับบน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งของภาครัฐและภาคเอกชนควรร่วมมือกันเร่งส่งเสริมการท่องเที่ยวทางน้ำในตลาดนักท่องเที่ยวคนไทยและต่างชาติให้กว้างขวางยิ่งขึ้น โดยใช้โอกาสจากกระแสงานฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่มีการแพร่ภาพไปทั่วโลก เพื่อพัฒนารายการล่องเรือท่องเที่ยวตามลุ่มน้ำเจ้าพระยาโดยเฉพาะรายการล่องเรือดินเนอร์ซึ่งสามารถขายได้ตลอดทั้งปี เจาะตลาดนักท่องเที่ยวในตลาดระดับบน โดยเฉพาะตลาดการจัดงานเลี้ยง ตลาดประชุมสัมมนา และตลาดท่องเที่ยวเพื่อเป็นรางวัล ทำให้การล่องเรือตามลำน้ำเจ้าพระยาเป็นจุดขายสำคัญที่สามารถเพิ่มพูนรายได้ด้านการท่องเที่ยวจำนวนมากให้แก่กรุงเทพฯ และเป็นต้นแบบของการพัฒนาการท่องเที่ยวทางน้ำตามลำน้ำสายสำคัญในเมืองท่องเที่ยวอื่นๆของไทยต่อไป
บริษัท ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จำกัด คาดการณ์ว่า จากหลายปัจจัยที่เกื้อหนุนส่งผลให้ธุรกิจเรือท่องเที่ยวตามลำน้ำเจ้าพระยาในปี 2549 มีแนวโน้มเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยคาดว่าธุรกิจล่องเรือตามลำน้ำเจ้าพระยาจะมีรายได้คิดเป็นมูลค่าประมาณ 2,000 ล้านบาทเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 30 จากปี 2548 เม็ดเงินรายได้ดังกล่าวส่วนใหญ่สะพัดไปสู่ธุรกิจเรือดินเนอร์ เรือท่องเที่ยวตามลำน้ำเจ้าพระยา รวมทั้งเรือท่องเที่ยวในเส้นทางกรุงเทพฯ-พระนครศรีอยุธยา
หมายเหตุ
รายงานวิจัยฉบับนี้จัดทำเพื่อเผยแพร่ทั่วไป โดยจัดทำขึ้นจากแหล่งข้อมูลต่างๆ ที่น่าเชื่อถือ แต่บริษัทฯ มิอาจรับรองความถูกต้อง ความน่าเชื่อถือ หรือความสมบูรณ์เพื่อใช้ในทางการค้าหรือประโยชน์อื่นใด บริษัทฯ อาจมีการเปลี่ยนแปลงข้อมูลได้ตลอดโดยไม่ต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า ทั้งนี้ผู้ใช้ข้อมูลต้องใช้ความระมัดระวังในการใช้ข้อมูลต่างๆ ด้วยวิจารณญาณตนเองและรับผิดชอบในความเสี่ยงเองทั้งสิ้น บริษัทฯ จะไม่รับผิดต่อผู้ใช้หรือบุคคลใดในความเสียหายใดจากการใช้ข้อมูลดังกล่าว ข้อมูลในรายงานฉบับนี้จึงไม่ถือว่าเป็นการให้ความเห็น หรือคำแนะนำในการตัดสินใจทางธุรกิจ แต่อย่างใดทั้งสิ้น