ทางการเวียดนามกำลังเร่งพัฒนาโครงการโรงกลั่นน้ำมันและปิโตรเคมีครบวงจร ตามแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาพลังงานแห่งชาติปี 2563 (National Energy Development Strategy 2020) เพื่อใช้ประโยชน์และเพิ่มมูลค่าจากทรัพยากรน้ำมันดิบในประเทศที่เวียดนามมีปริมาณสำรองมากเป็นอันดับที่ 3 ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก หรือราว 4.4 พันล้านบาร์เรล (ประมาณ 600 ล้านตัน) โดยปัจจุบันมีโครงการที่ได้เริ่มก่อสร้างแล้วทั้งสิ้น 3 โครงการ และหากก่อสร้างเสร็จสิ้น ก็คงจะทำให้เวียดนามมีกำลังการกลั่นน้ำมันดิบได้ถึง 27 ล้านตัน/ปี จากปัจจุบันที่สามารถกลั่นได้เพียง 6.5 ล้านตัน/ปี ซึ่งไม่เพียงพอต่อความต้องการภายในประเทศที่ราว 21.8 ล้านตัน/ปี ในปี 2557
นอกจากนี้ โครงการโรงกลั่นฯ ยังจะก่อให้เกิดการพัฒนาอุตสาหกรรมปิโตรเคมีครบวงจร ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมต้นน้ำที่มีความเชื่อมโยงกับอุตสาหกรรมการผลิตอื่นๆ ภายในประเทศ ดังนั้น ศูนย์วิจัยกสิกรไทยจึงมองว่า การเกิดของโครงการโรงกลั่นฯ ในเวียดนามนี้ ถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของภาคการผลิตภายในประเทศ จากการใช้แรงงานเข้มข้นสู่อุตสาหกรรมต้นน้ำและกลางนี้ที่ใช้ทุนและเทคโนโลยีมากขึ้น อีกทั้งยังจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างสินค้าส่งออกและนำเข้าในกลุ่มน้ำมัน ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม ตลอดจนเม็ดพลาสติกและผลิตภัณฑ์พลาสติกในลำดับต่อไป
ทั้งนี้ เมื่อโรงกลั่นฯ ของเวียดนามทั้งสามแห่งสามารถดำเนินงานได้อย่างเต็มที่ ในปี 2564 ก็คงจะส่งผลกระทบต่อไทยผ่านการส่งออกไปยังเวียดนาม ซึ่งปัจจุบันมีน้ำมันสำเร็จรูปเป็นสินค้าส่งออกหลัก หรือมีสัดส่วนคิดเป็นร้อยละ 15 ของมูลค่าการส่งออกทั้งหมด นอกจากนี้ ในอนาคตข้างหน้า หากโครงการโรงกลั่นฯ อื่นๆ ทยอยพัฒนาอย่างเสร็จสมบูรณ์ ก็คงทำให้เวียดนามเปลี่ยนสถานะจากคู่ค้าที่สำคัญของไทยมาเป็นคู่แข่งในการส่งออกน้ำมันสำเร็จรูป เม็ดพลาสติกและผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง ดังนั้น การยกระดับสินค้าที่เกี่ยวเนื่องกับปิโตรเลียม และโดยเฉพาะอย่างยิ่งผลิตภัณฑ์ปิโตรเคมีให้มีคุณภาพสูงขึ้นและตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคมากขึ้น นี้ น่าจะช่วยรักษาความสามารถทางการแข่งขันของสินค้าส่งออกในกลุ่มดังกล่าวของไทยในอนาคต ท่ามกลางการแข่งขันที่ทวีความรุนแรงอย่างต่อเนื่อง
หมายเหตุ
รายงานวิจัยฉบับนี้จัดทำเพื่อเผยแพร่ทั่วไป โดยจัดทำขึ้นจากแหล่งข้อมูลต่างๆ ที่น่าเชื่อถือ แต่บริษัทฯ มิอาจรับรองความถูกต้อง ความน่าเชื่อถือ หรือความสมบูรณ์เพื่อใช้ในทางการค้าหรือประโยชน์อื่นใด บริษัทฯ อาจมีการเปลี่ยนแปลงข้อมูลได้ตลอดโดยไม่ต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า ทั้งนี้ผู้ใช้ข้อมูลต้องใช้ความระมัดระวังในการใช้ข้อมูลต่างๆ ด้วยวิจารณญาณตนเองและรับผิดชอบในความเสี่ยงเองทั้งสิ้น บริษัทฯ จะไม่รับผิดต่อผู้ใช้หรือบุคคลใดในความเสียหายใดจากการใช้ข้อมูลดังกล่าว ข้อมูลในรายงานฉบับนี้จึงไม่ถือว่าเป็นการให้ความเห็น หรือคำแนะนำในการตัดสินใจทางธุรกิจ แต่อย่างใดทั้งสิ้น