แนวโน้มการส่งออกข้าวครึ่งหลังปี’51 ต่อเนื่องถึงปี’52 : แข่งขันรุนแรง...ตลาดเป็นของประเทศผู้ซื้อ (มองเศรษฐกิจฉบับที่ 2291)

สถานการณ์ข้าวตั้งแต่ครึ่งหลังปี 2551 เริ่มพลิกกลับไปเป็นตลาดของผู้ซื้อ หลังจากในปี 2550 ต่อเนื่องถึงช่วงครึ่งแรกของปี 2551 ตลาดข้าวเป็นของประเทศผู้ส่งออกข้าว โดยเฉพาะไทย ซึ่งเป็นประเทศที่ยังคงส่งออกข้าวอย่างต่อเนื่อง ในขณะที่ประเทศผู้ส่งออกข้าวที่สำคัญของโลก ทั้งเวียดนาม อินเดีย และสหรัฐฯต่างชะลอหรือจำกัดการส่งออก นับเป็นอานิสงส์ต่อการส่งออกข้าวของไทยในปี 2550 ต่อเนื่องถึงช่วงครึ่งแรกปี 2551 โดยทั้งปริมาณและมูลค่าการส่งออกข้าวไทยในช่วงดังกล่าวเพิ่มมากขึ้นเป็นประวัติการณ์ อย่างไรก็ตาม คาดการณ์ว่าในช่วงครึ่งหลังปี 2551 การส่งออกข้าวของไทยจะเริ่มชะลอลง ทั้งในด้านปริมาณ และราคาส่งออกที่มีแนวโน้มลดลง เนื่องจากเวียดนามเริ่มกลับเข้ามาส่งออกแข่งขันกับไทยตั้งแต่ช่วงไตรมาส 3 และคาดว่าในช่วงไตรมาสสุดท้ายอินเดียก็จะกลับมาส่งออกข้าวเช่นกัน ดังนั้น ประเทศผู้ซื้อข้าวจึงเริ่มมีทางเลือกในการนำเข้าข้าว และเริ่มมีอำนาจในการต่อรองราคา อย่างไรก็ตาม คาดการณ์ว่าโดยรวมทั้งปี 2551 ทั้งปริมาณและมูลค่าการส่งออกข้าวยังอยู่ในเกณฑ์ดีเมื่อเทียบกับปี 2550

สำหรับในปี 2552 เมื่อพิจารณาถึงการคาดการณ์สถานการณ์ข้าวของกระทรวงเกษตรสหรัฐฯแล้ว จะเห็นได้ว่าการค้าข้าวในตลาดโลกมีแนวโน้มเปลี่ยนแปลงไป โดยที่บรรดาประเทศผู้ส่งออกข้าวเริ่มมีนโยบายที่จะไม่เร่งระบายข้าว ทั้งนี้ เพื่อจะดึงราคาข้าวในตลาดโลกให้ยังคงอยู่ในเกณฑ์สูง ในขณะที่ประเทศผู้ซื้อข้าวรายใหญ่เริ่มหันมาขยายการปลูกข้าวในประเทศ ทั้งนี้ เพื่อลดการพึ่งพิงการนำเข้า และสร้างความมั่นคงทางด้านอาหาร ตลอดจนรักษาเสถียรภาพราคาอาหารในประเทศ ผลกระทบก็คือ ความต้องการข้าวในตลาดโลกลดลง ดังนั้น ผู้ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจการค้าข้าวของไทยต้องเร่งปรับตัวเตรียมรับมือกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปด้วย